Thực hiện quy chế? Còn xa vời lắm!
Một cửa hàng bán tranh chépQua đợt thanh tra đầu tiên về sao chép tác phẩm tạo hình trên toàn quốc, có thể thấy rằng dù Quy chế về hoạt động này đã được ban hành một năm, nhưng việc thực hiện nó thì còn xa vời lắm.
Những "kỷ lục" từ các cửa hàng chép tranh!
Theo kết quả thanh tra, đứng đầu bảng các họa sĩ VN (đã quá cố) bị "chép" tại các cửa hàng chép tranh (CHCT) ở Hà Nội là Bùi Xuân Phái. Sau đó là đến Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn...
Chiều ngày 14-7, đợt thanh tra các cơ sở sao chép tác phẩm tạo hình trên địa bàn toàn quốc (chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, Hội An...) kéo dài trong gần 1 tháng đã kết thúc. Đây là lần thanh tra đầu tiên đúng một năm sau khi Quy chế sao chép tác phẩm tạo hình (Quy chế) được ban hành theo QĐ 17/2004 của Bộ Văn hóa - Thông tin.
Đợt thanh tra này do Đoàn thanh tra văn hóa ( Bộ TT-VH) phối hợp với Vụ Mỹ thuật tiến hành nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động sao chép tác phẩm tạo hình. Một hoạt động cách đây không lâu vẫn được coi là kinh doanh tự do, nằm ngoài sự kiểm xét của các cơ quan văn hoá với hơn 160 cơ sở tại TP Hồ Chí Minh. 118 cơ sở tại Hà Nội, làm "nhiễu" thị trường nghệ thuật hàng chục năm nay...Trong số tác phẩm của các họa sĩ quá cố, bức bị chép nhiều nhất là bức "Thiếu nữ bên hoa huệ" của Tô Ngọc Vân. Trừ Tô Ngọc Vân mất đã hơn 50 năm (ngoài thời hạn bảo hộ), còn lại hầu hết các tác giả kia vẫn còn trong thời hạn bảo hộ của Quy chế nêu trên, cũng có nghĩa là việc chép tranh không xin phép chủ sở hữu là vi phạm bản quyền.
Còn những họa sĩ vẫn "sống sờ sờ" bị chép tranh thì hàng đầu phải kể đến Đào Hải Phong, Thành Chương (miền bắc), Lê Thanh Sơn, Nguyễn Thanh Bình (miền nam)...
Một họa sĩ làm chuyên gia thẩm định cho đoàn thanh tra phải kêu lên: "Thật đáng thương cho Đào Hải Phong".
Rất dễ nhận ra tranh cóp của ba họa sĩ trung niên này: Tranh Đào Hải Phong thường vẽ một hai ngôi nhà với mấy lùm cây bằng mầu gốc lam, đỏ trắng, vàng ít trộn, trông ánh sáng rất cinema, xanh đỏ tưng bừng. Tranh của Thành Chương thường vẽ một hai con trâu cùng vài cậu bé mặt tròn lùn tịt vặn vẹo với hòa sắc lục vàng điểm đỏ cánh sen. Tranh của Nguyễn Thanh Bình vẽ mấy cô nữ sinh áo trắng mờ mịt trong hòa sắc nâu nhạt.
Những loại tranh này đại diện cho một khuynh hướng thẩm mỹ thị dân ưa cái gì đèm đẹp, xinh xinh, có tí đồng quê, có tí lãng mạn dễ coi, để trang trí ở đâu cũng tiện. Thế nên tranh thật đã bán rất chạy, tranh chép, tranh nhái của họ lại còn chạy hơn.
Tuy nhiên tay nghề thợ chép cũng còn lâu mới "gọi hồn" được tranh thật. Điều này tương xứng với giá tranh thật của ba tác giả trên cỡ hàng trăm (USD) trở lên, trong khi tranh chép giá chỉ vài trăm ngàn tiền Việt. Nhưng chép thì ít, mà nhái phong cách thì rất phổ biến.
Ở cửa hàng số 18 Nhà Chung (Hà Nội) có bày mấy bức tranh nhái hệt mầu và hình tranh của Thành Chương, nhưng ký tên dưới rất chĩnh chệ là Phạm Đức Nghĩa. Hầu hết các cửa hàng chép tranh trên tập trung trên phố Nguyễn Thái Học (Ba Đình), Hàng Trống, Hàng Bè (Hoàn Kiếm) đều có tranh nhái của mấy tác giả trên...
"Quy chế sao chép...": Bao giờ mới đi vào thực tiễn?
Tuy Quy chế đã ban hành và được thực hiện hơn một năm, nhưng đợt kiểm tra trên cho thấy rằng các chủ hàng hầu hết không hề biết đến nó. Không loại trừ có trường hợp "cố tình không hiểu", nhưng thực sự là khi cấp giấy phép kinh doanh, họ không hề được phổ biến, nhắc nhở chút gì về Quy chế (từ khi bỏ giấy phép hành nghề, những mặt hàng văn hóa phẩm này cũng nằm ngoài sự kiểm xét của ngành văn hóa).
Thậm chí ngay cả cán bộ văn hoá quận Hoàn Kiếm cũng rất lơ tơ mơ về quy chế này. Họ chống chế rằng việc này đâu có "nhức nhối" như các tệ nạn khác, trong khi còn bao nhiêu việc khác phải làm trong ngày...!
Tuy cùng là một hoạt động, nhưng việc sao chép tranh ở miền nam có vẻ có quy củ hơn miền bắc. Các chủ cửa hàng chép tranh trong TP.HCM đều trình ra giấy phép Đăng ký kinh doanh đàng hoàng ghi đăng ký kinh doanh ngành nghề "sao chép tranh".
Trong khi đó các cửa hàng tại Hà Nội chỉ đề trên Giấy phép kinh doanh là bán tranh, bán khung, bán đồ lưu niệm, thậm chí kết hợp cả bán tranh với... cho thuê phòng trọ! Tranh chép cũng không phải "hàng tươi", thường là do sinh viên mỹ thuật, các hoạ sĩ tầm tầm vẽ rồi ký gửi, khi bán được mới tính tiền.
Điều đó rất khó và phi thực tế đối với việc muốn chép một bức tranh "phải được sự đồng ý của chủ sở hữu tác phẩm bằng văn bản" (Điều 5, khoản 1 của Quy chế). Vì gởi bán một bức tranh vài trăm ngàn (không biết bao giờ mới bán được) không ai nghĩ đến việc phải tìm tác giả hoặc chủ sở hữu để xin phép cả. Thế nên dẫn đến tình trạng vi phạm quy chế là... 100%!
Văn bản dưới luật, còn quá chung chung!
Có hai vấn đề nổi cộm nữa trong khi thanh tra các cửa hàng chép tranh. Đó là việc tranh của hoạ sĩ nước ngoài (còn sống) bị chép ngang nhiên, trong khi VN đã tham gia Công ước Berne. Đó là trường hợp hoạ sĩ người Colombia Fernando Botero và các bức "tranh béo" của ông (hoạ sĩ này vẽ cái gì cũng béo tròn: người béo, chó mèo béo, ngựa béo, nàng Mona Lisa béo).
Hiện nay tình trạng tranh chép từ ảnh là vô cùng nhiều, và đó cũng là một biểu hiện vi phạm bản quyền (chuyển chất liệu). Trong khi đó, Quy chế không hề có dòng nào đề cập đến tình trạng này...
Việc các văn bản luật ban hành chậm hơn với thực tế là điều dễ hiểu. Nhưng "khó hiểu" hơn cả là một số văn bản dưới luật quy định chi tiết việc thực hiện các vấn đề bản quyền hiện nay còn quá chung chung và nhiều điểm trong đó là "phi thực tế". Điều đó dẫn đến tình trạng quy chế cứ ban ra, mà việc thực hiện rốt cuộc cũng chẳng đâu vào đâu.
Theo Thể thao và Văn hóa
Một cửa hàng bán tranh chépQua đợt thanh tra đầu tiên về sao chép tác phẩm tạo hình trên toàn quốc, có thể thấy rằng dù Quy chế về hoạt động này đã được ban hành một năm, nhưng việc thực hiện nó thì còn xa vời lắm.
Những "kỷ lục" từ các cửa hàng chép tranh!
Theo kết quả thanh tra, đứng đầu bảng các họa sĩ VN (đã quá cố) bị "chép" tại các cửa hàng chép tranh (CHCT) ở Hà Nội là Bùi Xuân Phái. Sau đó là đến Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn...
Chiều ngày 14-7, đợt thanh tra các cơ sở sao chép tác phẩm tạo hình trên địa bàn toàn quốc (chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, Hội An...) kéo dài trong gần 1 tháng đã kết thúc. Đây là lần thanh tra đầu tiên đúng một năm sau khi Quy chế sao chép tác phẩm tạo hình (Quy chế) được ban hành theo QĐ 17/2004 của Bộ Văn hóa - Thông tin.
Đợt thanh tra này do Đoàn thanh tra văn hóa ( Bộ TT-VH) phối hợp với Vụ Mỹ thuật tiến hành nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động sao chép tác phẩm tạo hình. Một hoạt động cách đây không lâu vẫn được coi là kinh doanh tự do, nằm ngoài sự kiểm xét của các cơ quan văn hoá với hơn 160 cơ sở tại TP Hồ Chí Minh. 118 cơ sở tại Hà Nội, làm "nhiễu" thị trường nghệ thuật hàng chục năm nay...Trong số tác phẩm của các họa sĩ quá cố, bức bị chép nhiều nhất là bức "Thiếu nữ bên hoa huệ" của Tô Ngọc Vân. Trừ Tô Ngọc Vân mất đã hơn 50 năm (ngoài thời hạn bảo hộ), còn lại hầu hết các tác giả kia vẫn còn trong thời hạn bảo hộ của Quy chế nêu trên, cũng có nghĩa là việc chép tranh không xin phép chủ sở hữu là vi phạm bản quyền.
Còn những họa sĩ vẫn "sống sờ sờ" bị chép tranh thì hàng đầu phải kể đến Đào Hải Phong, Thành Chương (miền bắc), Lê Thanh Sơn, Nguyễn Thanh Bình (miền nam)...
Một họa sĩ làm chuyên gia thẩm định cho đoàn thanh tra phải kêu lên: "Thật đáng thương cho Đào Hải Phong".
Rất dễ nhận ra tranh cóp của ba họa sĩ trung niên này: Tranh Đào Hải Phong thường vẽ một hai ngôi nhà với mấy lùm cây bằng mầu gốc lam, đỏ trắng, vàng ít trộn, trông ánh sáng rất cinema, xanh đỏ tưng bừng. Tranh của Thành Chương thường vẽ một hai con trâu cùng vài cậu bé mặt tròn lùn tịt vặn vẹo với hòa sắc lục vàng điểm đỏ cánh sen. Tranh của Nguyễn Thanh Bình vẽ mấy cô nữ sinh áo trắng mờ mịt trong hòa sắc nâu nhạt.
Những loại tranh này đại diện cho một khuynh hướng thẩm mỹ thị dân ưa cái gì đèm đẹp, xinh xinh, có tí đồng quê, có tí lãng mạn dễ coi, để trang trí ở đâu cũng tiện. Thế nên tranh thật đã bán rất chạy, tranh chép, tranh nhái của họ lại còn chạy hơn.
Tuy nhiên tay nghề thợ chép cũng còn lâu mới "gọi hồn" được tranh thật. Điều này tương xứng với giá tranh thật của ba tác giả trên cỡ hàng trăm (USD) trở lên, trong khi tranh chép giá chỉ vài trăm ngàn tiền Việt. Nhưng chép thì ít, mà nhái phong cách thì rất phổ biến.
Ở cửa hàng số 18 Nhà Chung (Hà Nội) có bày mấy bức tranh nhái hệt mầu và hình tranh của Thành Chương, nhưng ký tên dưới rất chĩnh chệ là Phạm Đức Nghĩa. Hầu hết các cửa hàng chép tranh trên tập trung trên phố Nguyễn Thái Học (Ba Đình), Hàng Trống, Hàng Bè (Hoàn Kiếm) đều có tranh nhái của mấy tác giả trên...
"Quy chế sao chép...": Bao giờ mới đi vào thực tiễn?
Tuy Quy chế đã ban hành và được thực hiện hơn một năm, nhưng đợt kiểm tra trên cho thấy rằng các chủ hàng hầu hết không hề biết đến nó. Không loại trừ có trường hợp "cố tình không hiểu", nhưng thực sự là khi cấp giấy phép kinh doanh, họ không hề được phổ biến, nhắc nhở chút gì về Quy chế (từ khi bỏ giấy phép hành nghề, những mặt hàng văn hóa phẩm này cũng nằm ngoài sự kiểm xét của ngành văn hóa).
Thậm chí ngay cả cán bộ văn hoá quận Hoàn Kiếm cũng rất lơ tơ mơ về quy chế này. Họ chống chế rằng việc này đâu có "nhức nhối" như các tệ nạn khác, trong khi còn bao nhiêu việc khác phải làm trong ngày...!
Tuy cùng là một hoạt động, nhưng việc sao chép tranh ở miền nam có vẻ có quy củ hơn miền bắc. Các chủ cửa hàng chép tranh trong TP.HCM đều trình ra giấy phép Đăng ký kinh doanh đàng hoàng ghi đăng ký kinh doanh ngành nghề "sao chép tranh".
Trong khi đó các cửa hàng tại Hà Nội chỉ đề trên Giấy phép kinh doanh là bán tranh, bán khung, bán đồ lưu niệm, thậm chí kết hợp cả bán tranh với... cho thuê phòng trọ! Tranh chép cũng không phải "hàng tươi", thường là do sinh viên mỹ thuật, các hoạ sĩ tầm tầm vẽ rồi ký gửi, khi bán được mới tính tiền.
Điều đó rất khó và phi thực tế đối với việc muốn chép một bức tranh "phải được sự đồng ý của chủ sở hữu tác phẩm bằng văn bản" (Điều 5, khoản 1 của Quy chế). Vì gởi bán một bức tranh vài trăm ngàn (không biết bao giờ mới bán được) không ai nghĩ đến việc phải tìm tác giả hoặc chủ sở hữu để xin phép cả. Thế nên dẫn đến tình trạng vi phạm quy chế là... 100%!
Văn bản dưới luật, còn quá chung chung!
Có hai vấn đề nổi cộm nữa trong khi thanh tra các cửa hàng chép tranh. Đó là việc tranh của hoạ sĩ nước ngoài (còn sống) bị chép ngang nhiên, trong khi VN đã tham gia Công ước Berne. Đó là trường hợp hoạ sĩ người Colombia Fernando Botero và các bức "tranh béo" của ông (hoạ sĩ này vẽ cái gì cũng béo tròn: người béo, chó mèo béo, ngựa béo, nàng Mona Lisa béo).
Hiện nay tình trạng tranh chép từ ảnh là vô cùng nhiều, và đó cũng là một biểu hiện vi phạm bản quyền (chuyển chất liệu). Trong khi đó, Quy chế không hề có dòng nào đề cập đến tình trạng này...
Việc các văn bản luật ban hành chậm hơn với thực tế là điều dễ hiểu. Nhưng "khó hiểu" hơn cả là một số văn bản dưới luật quy định chi tiết việc thực hiện các vấn đề bản quyền hiện nay còn quá chung chung và nhiều điểm trong đó là "phi thực tế". Điều đó dẫn đến tình trạng quy chế cứ ban ra, mà việc thực hiện rốt cuộc cũng chẳng đâu vào đâu.
Theo Thể thao và Văn hóa
No comments:
Post a Comment